Cam Lộ, Quảng Trị (28-4-2016) – Một quả bom bi do một nhóm thợ đang xây nhà ở khu phố An Hưng, thị trấn Cam Lộ phát hiện đã được đội xử lý bom mìn lưu động của RENEW phá hủy tại chỗ hôm thứ Sáu tuần trước. Thợ xây an tâm tiếp tục công việc sau khi đội rời khỏi hiện trường.

Khi anh Mai Chiếm Hữu , chủ ngôi nhà đang được xây, nói với hàng xóm Nguyễn Trung Hiếu về thợ xây đào thấy bom bi, Hiếu ngay lập tức thúc giục Sửu gọi cho số điện thoại nóng về bom mìn của tỉnh. Hiếu trước đó trong tháng 3 báo cáo ba quả bom bi khi đang xây hàng rào xung quanh nhà mình. Ba quả bom sau đó cũng được phá hủy an toàn.

Nằm dọc theo Quốc lộ 9, thị trấn Cam Lộ có diện tích khoảng 10 triệu m2 và dân số khoảng 6.200 người. Trong chiến tranh, khu vực này từng là địa điểm của căn cứ Cam Lộ của lính thủy đánh bộ Mỹ, một góc chiến lược của vùng tác chiến gồm Cồn Tiên, căn cứ hỏa lực Gio Linh và căn cứ Đông Hà. Trong giai đoạn 68-72, thị trấn Cam Lộ bị ném bom và đánh phá ác liệt.

Tính từ năm 2008 đến nay, các phát hiện bom mìn của người dân An Hưng báo qua đường dây nóng đã giúp Dự án RENEW triển khai 89 nhiệm vụ xử lý lưu động, phá hủy an toàn 111 vật liệu nổ, 50% trong số đó là bom bi (hay còn gọi là bom chùm).

Các đội xử lý bom mìn lưu động luôn thường trực để nhanh chóng di dời và phá hủy vật liệu chưa nổ do người dân phát hiện trong hoạt động hàng ngày của họ. Đồng thời, 21 đội khảo sát dấu vết bom chùm hoạt động trên toàn tỉnh để xác định các khu vực đất đai ô nhiễm bom bi và các loại vật nổ khác. Đất ô nhiễm được biết đến là Khu vực Khẳng định Nguy hiểm được lập bản đồ và nhập vào Cơ sở Dữ liệu tại Trung tâm Điều phối khắc phục hậu quả chiến tranh để giao cho các tổ chức tiến hành rà phá các vùng nguy hiểm này. Với sự hỗ trợ của Quỹ Viện trợ Nhân dân Na UY (NPA), chính quyền tỉnh Quảng Trị mới đây thành lập Trung tâm Điều phối để quản lý tất cả các nỗ lực khắc phục hậu quả chiến tranh của các tổ chức phi chính phủ và chính quyền.

 

Theo Nguyễn Thị Diệu Linh, Quản lý Hoạt động của NPA tại Dự án RENEW, giải phóng đất đai thông qua khảo sát dấu vết bom chùm cho phép tỉnh Quảng Trị chuyển sang phương pháp tiếp cận hành động bom mìn chủ động, cách làm nhanh hơn và hiệu quả về chi phí hơn.

“Khảo sát dấu vết bom chùm cho phép Trung tâm Điều phối và các tổ chức phi chính phủ biết được ở đâu ô nhiễm bom mìn để xây dựng kế hoạch rà phá có hiệu quả,” Linh nói. “Trong lúc thiết bị rà phá được tập trung ở khu vực ô nhiễm, giải phóng đất an toàn để cho phát triển kinh tế xã hội, vấn đề bom mìn còn sót lại sẽ được quản lý thông qua các hình thức quản lý rủi ro và phản ứng hủy nổ. Mọi tình huống được tính đến.”

Cho đến nay các đội khảo sát kỹ thuật của Dự án RENEW đã xác định được 30 triệu m2 đất ô nhiễm ở địa bàn 5 huyện Cam Lộ, Triệu Phong, Đakrông, Hải Lăng và Vĩnh Linh. Trong quá trình này các đội đã phát hiện và phá hủy 11.200 bom chùm và các vật liệu nổ khác.

Chương trình Khảo sát và Rà phá vật liệu nổ của dự án RENEW được tài trợ bởi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông qua đối tác chính NPA.