Với sự hỗ trợ của hoạt động Giáo dục Nguy cơ bom mìn và Hỗ trợ Nạn nhân / Người khuyết tật của RENEW, người dân Quảng Trị đang giữ an toàn cho bản thân, gia đình và hàng xóm của mình, đồng thời tương trợ những người trước đây bị thương do bom mìn.
Hôm thứ Tư, nông dân 38 tuổi Phan Văn Thất báo cáo đến số điện thoại đường dây nóng tỉnh Quảng Trị là ông phát hiện một vật liệu nổ thời chiến trong lúc đắp hồ cá trên đất của mình ở thôn Thủy Trung, xã Trung Nam, huyện Vĩnh Linh. Một đội của RENEW/NPA xác định vật liệu nổ là một quả ‘bom bi’, thuật ngữ người dân địa phương dùng để chỉ bom chùm. Quả bom cách các ngôi nhà người dân địa phương chỉ 10 m, vì thế RENEW/NPA sơ tán ông Thất và hàng xóm đến khoảng cách an toàn trước khi phá hủy an toàn quả bom tại chỗ. Ông Thất nói với đội tất cả là nhờ con gái của mình, cháu Phan Hà Giang – em biết được số điện thoại đường dây nóng của tỉnh trong một buổi giáo dục phòng tránh bom mìn ở trường của em, và có thể giúp bố mình biết cách báo cáo vật liệu nổ để được xử lý kịp thời và an toàn.
Nhiệm vụ tiếp ứng phá hủy bom mìn đối với cuộc gọi khẩn cấp của người bố có hai con ở Vĩnh Linh là nhiệm vụ thứ 297 được các đội RENEW/NPA thực hiện với nguồn tài trợ của Chính phủ Hoa Kỳ để tiếp ứng các phát hiện bom mìn mà người dân Quảng Trị báo cáo thông qua đường dây nóng trong 6 tháng vừa qua.
Theo số liệu của Trung tâm Hành động Bom mìn Quảng Trị (QTMAC), các đội của RENEW/NPA, Nhóm Cố vấn Bom mìn (MAG), và Cây Hòa bình Việt Nam (PTVN) trong giai đoạn 2017-2021 thực hiện tổng cộng 5.908 nhiệm vụ hủy nổ bom mìn tiếp ứng các cuộc gọi phát hiện bom mìn của người dân Quảng Trị qua đường dây nóng.
Người dân địa phương ở tỉnh Quảng Trị đã trở thành “tai”, “mắt” của các đội rà phá bom mìn, cung cấp thông tin quan trọng về bom mìn, vật nổ để các đội hủy nổ bom mìn lưu động có thể di dời và phá hủy an toàn. Giai đoạn 3 năm 2018-202 là lần đầu tiên kể từ chiến tranh kết thúc vào năm 1975 mà không có thương tích hay tử vong do bom mìn ở tỉnh Quảng Trị.
Thông qua thực hiện các hợp phần hành động bom mìn có bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau, nhân viên Dự án RENEW tự hào đã có đóng góp dẫn đến việc giảm rõ rệt tai nạn liên quan đến bom mìn ở Quảng Trị. Trong lúc các hoạt động khảo sát và rà phá bom mìn sẽ tiếp tục trong vài năm tới ở tỉnh Quảng Trị, một việc không kém quan trọng là cần tiếp tục giáo dục nguy cơ rộng rãi, để tăng cường nhận thức của người dân về hiểm họa của bom mìn, vật nổ.
Với sự hỗ trợ của Cơ quan Viện trợ Ireland, chương trình Giáo dục Nguy cơ Bom mìn hướng dẫn trẻ em gái, trẻ em trai, phụ nữ và đàn ông những người phải sống với mối đe dọa này cách giữ an toàn – và làm thế nào là một phần của giải pháp hàng ngày đối với vấn đề này. Tận dụng nguồn lực hiện có của cán bộ Đoàn Thanh niên và giáo viên, chương trình tổ chức tập huấn giảng viên, tài liệu giảng dạy và các chuyến thăm quan đến trung giáo dục của RENEW để tiếp cận được các em nhỏ bị thiệt thòi trên toàn tỉnh. Hoạt động giáo dục nguy cơ bom ìn đã giúp xây dựng dần dần lòng tin giữa các cộng đồng có nguy cơ, tăng cường sự chấp thuận mạnh mẽ của cộng đồng đối với sự hiện diện của tổ chức trong địa bàn hoạt động của mình, thúc đẩy và bảo đảm việc áp dụng quyền của người khuyết tật và quyền trẻ em và quyền của các nhóm yếu thế, khó khăn khác.
Với việc dựng các pano quảng bá và các chiến dịch truyền thông tại các thôn, bản có nguy cơ, RENEW giúp duy trì nhận thức về rủi ro ở người trưởng thành ở cấp cơ sở, đặc biệt là nông dân, công nhân xây dựng và người thu gom phế liệu. Mọi người được khuyến khích tham gia Mạng báo cáo cộng đồng của RENEW và báo cáo phát hiện bom, đạn chưa nổ để các đội phản ứng nhanh tiến hành di dời nhanh chóng và an toàn.
Kể từ năm 2015, Dự án RENEW đã tổ chức 734 buổi giáo dục, cung cấp thông điệp an toàn về bom mìn cho tổng số 196.570 lượt người gồm bé gái, bé trai, phụ nữ và đàn ông, người khuyết tật, và dân tộc thiểu số tại địa bàn hoạt động của RENEW trong sáu năm qua.
Lồng ghép số điện thoại đường dây nóng về bom mìn để hỗ trợ hoạt động khảo sát và rà phá bom mìn là một ưu tiên của chương trình Hỗ trợ nạn nhân / Người khuyết tật của Dự án RENEW với sự tài trợ của Cơ quan Viện trợ Ireland. Trên các pano quảng cáo và các vật dụng ủng hộ người khuyết tật khác như tờ rơi, áo phông và cốc uống nước được phân phát cho người khuyết tật nói chung và nạn nhân chiến tranh nói riêng, số điện thoại đường dây nóng về bom mìn luôn được in bên cạnh các thông điệp ủng hộ người khuyết tật thông báo cho những người bị khuyết tật.
Từ năm 2016 đến nay, với sự tài trợ của Cơ quan Viện trợ Ailen, chương trình Hỗ trợ nạn nhân / Người khuyết tật của Dự án RENEW – ngoài việc giúp người khuyết tật cải thiện sinh kế và tái hòa nhập văn hóa, xã hội – đã nâng cao hiệu quả rà phá bom mìn ở Quảng Trị thông qua việc lắp đặt và phân phối của các sản phẩm thông tin như sau:
- 5.500 tờ rơi được phát trong các buổi thông tin và các hoạt động cộng đồng.
- 1.820 chiếc áo phong với thông điệp ủng hộ người khuyết tật được phân phát cho người khuyết tật.
- 3.070 cốc cà phê có thông điệp ủng hộ người khuyết tật và số điện thoại đường dây nóng.
- 36 bảng quảng cáo được lắp đặt tại 9 quận huyện kêu gọi ủng hộ người khuyết tật.
Theo Quản lý Điều phối Dự án RENEW, Nguyễn Hiếu Trung, năm 2021 đánh dấu kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Dự án RENEW. Ngày nay RENEW đã trở thành một chương trình hợp tác có hiệu quả cao giữa chính quyền tỉnh Quảng Trị và các tổ chức phi chính phủ nước ngoài tại đây để giải quyết vấn đề bom mìn, vật nổ ở Quảng Trị.
“Đây là kết quả của sự cam kết và làm việc chăm chỉ của đội ngũ nhân viên được đào tạo chuyên sâu của dự án và sự hỗ trợ tiếp tục của các nhà tài trợ và đối tác của chúng tôi,” Trung nói. “Tại Dự án RENEW chúng tôi tự hào đã có đóng góp tích cực hướng đến thực hiện mục tiêu của tỉnh Quảng Trị là an toàn khỏi tác động của bom mìn vào năm 2025.”
Trong khi duy trì mô hình toàn diện để giải quyết hậu quả chiến tranh ở Quảng Trị, Dự án RENEW đã và đang khám phá các khả năng và cơ hội để chia sẻ các kinh nghiệm và bài học tốt nhất của mình với các tỉnh khác ở miền Trung Việt Nam còn bị ô nhiễm bom mìn. Tất cả những nỗ lực này đang giúp chúng ta hướng tới một Việt Nam an toàn, nơi mọi người có thể sống mà không sợ bị thương vong do bom mìn.
Dự án RENEW là chương trình hợp tác giữa chính quyền tỉnh Quảng Trị với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài được thành lập năm 2001, có sứ mệnh phục hồi môi trường và khắc phục hậu quả chiến tranh.
Tổ chức Viện trợ Nhân dân Na Uy (NPA) hoạt động tại Việt Nam từ năm 2007 và phối hợp với chính quyền trung ương và cấp tỉnh thực hiện các dự án xây dựng năng lực, khảo sát và rà phá ở Hà Nội, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và Quảng Bình.
