Cam Tuyền, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị
Hàng trăm bom chùm (thường được gọi là bom bi) vừa được đội EOD của Dự án RENEW tìm thấy gần móng nhà dân tại thôn Ba Thung, xã Cam Tuyền. Tất cả số bom bi này đã được nhanh chóng di chuyển và hủy nổ an toàn.
[clear]
Anh Lê Quang Minh làm nghề thợ mộc và hiện đang sống cùng gia đình gồm 6 thành viên đã tha thiết đề nghị Dự án RENEW hỗ trợ giải quyết nỗi lo canh cánh mà anh phải chịu đựng trong suốt nhiều năm qua. “Tôi muốn gia đình mình sống an toàn và khỏe mạnh”, anh Minh thành thật – Đó là lí do anh liên lạc với Dự án và yêu cầu giúp đỡ.
Unexploded cluster bombs being unearthed from a depth of two meters
Hơn 10 năm trước, trong lúc anh Minh vắng nhà, một số người dân địa phương làm nghề rà tìm phế liệu đã tìm thấy số lượng lớn bom bi vẫn còn nằm trong máng (bom mẹ). Sau đó, họ đã lấp đất lại và bỏ đi vì sợ. Nhận thức sự an toàn của gia đình mình bị đe dọa, cuối cùng anh Minh đã quyết định nhờ đến sự giúp đỡ của Dự án.
Một trong những người rà tìm phế liệu trước kia đã phát hiện và lấp máng bom bi – hiện vẫn sống trong ngôi làng này, đã đến giúp anh Minh và đội EOD xác định khá chính xác vị trí để đào tìm. Đội đã tiến hành đào và phát hiện 256 quả bom chùm. Hầu hết những quả này đã bị mục rỗng nhưng kíp nổ của chúng vẫn còn rất nguy hiểm nếu bị tác động.
Cũng trong thời điểm này, một đội rà/hủy nổ khác của Dự án RENEW cũng đang hỗ trợ xử lý thông tin vật nổ từ ông nông dân Lê Cẩn thôn Phù Lưu, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong. Cũng như anh Minh, ông Cẩn đã biết có vật liệu nổ dưới nền nhà của mình. “Nhiều năm rồi, gia đình tôi vẫn sống trong nỗi lo sợ quả đạn sẽ tự phát nổ”, ông Cẩn bộc bạch.
Sau khi cuộc chiến tranh kết thúc – vào năm 1975, gia đình ông trở về định cư trên nền đất cũ. Khi nhìn thấy phần đáy quả đạn, ông quyết định lấp đất lại và tiếp tục xây nhà bởi ông biết không thể tìm đâu ra người có khả năng giúp ông di chuyển vật nổ một cách an toàn. Theo thông tin ông cung cấp, quả đạn có thể nằm phía dưới nền phòng con gái ông và theo mô tả thì có thể đó là quả đạn pháo hải quân.
“Vào thời điểm đó”, ông Cẩn nói, “mọi người phải chấp cùng ăn cùng ở với bom đạn, chấp nhận sống cạnh mối nguy hiểm rình rập bởi không còn sự lựa chọn nào khác. Tuy nhiên, gần đây khi biết có một số bom đạn tự phát nổ sau mấy thập kỷ nằm yên trong lòng đất, chúng tôi cứ nơm nớp lo sợ”.
4 năm trước đây, cũng tại huyện Triệu Phong, vào tháng 3/2006, một tai nạn xảy ra do bom đạn tự phát nổ đã phá hủy nghiêm trọng ngôi nhà anh Phan Trương xã Triệu Hòa. Vụ nổ đã gây ra một hố bom lớn ngay dưới giường của anh. Điều may mắn là không ai bị thương bởi anh Trường đang đi làm đồng và vợ con anh lại đang ở trong vườn.
Trên đây chỉ là hai trong số hàng trăm nhiệm vụ EOD mà các đội rà/hủy nổ của Dự án RENEW/NPA đang hỗ trợ xử lý. Trong 2 năm qua, các đội EOD của RENEW đã xử lý an toàn hàng ngàn vật liệu nổ được tìm thấy trong sân vườn, đồng ruộng, dọc các con đường, gần trường học, và nay còn có vật liệu nổ gần/dưới móng nhà dân.
Đến nay, thay vì chấp nhận sống cùng mối nguy hiểm và hy vọng gia đình mình có thể may mắn không bị thương/chết, những người dân địa phương đã quyết định liên lạc với Dự án RENEW và các tổ chức hoạt động bom mìn khác để yêu cầu hỗ trợ. Với sự khuyến khích/hỗ trợ từ các cơ quan chính quyền địa phương và các tổ chức quốc tế, người dân địa phương đã bắt đầu nhận ra rằng họ không cần phải mạo hiểm mạng sống của mình nữa.
