Huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị (30-10-2015)
Sông Ô Lâu chảy qua huyện Hải Lăng ở tỉnh Quảng Trị. Dọc theo bờ sông ở phía bắc là làng Lương Điền lịch sử, một trong những làng lâu đời nhất ở tỉnh. Năm 1508, một số người người dân phiêu bạt từ Đàng Ngoài đến định cư tại khu vực này và lập nên một làng Kẻ Lạng. Sau đó làng được đặt tên chính thức là Lương Phúc vào thế kỷ 18, lúc này là đất kinh phu nơi chúa Nguyễn chọn đặt đại bản doanh tại phủ và hệ thống quân cơ trong quá trình Nam tiến. Lương Phúc một lần nữa được đổi tên thành Lương Điền vào năm 1804; hai năm sau Hoàng đế Gia Long – là vị vua đầu tiên của triều Nguyễn – lên ngôi.
Làng Lương Điều quy tụ bảy dòng họ cùng sinh sống với nhau. Mỗi dòng họ đều xây nhà thờ riêng để thờ tổ tiên của mình. Trong hai cuộc chiến tranh với Pháp và Mỹ, tất cả những ngôi đền này đều bị tàn phá. Trong tháng 8 năm 2015, dòng họ Nguyễn Tôn bắt đầu xây dựng lại ngôi nhà thờ với sự đóng góp của các gia đình thành viên. Công trình gần hoàn thành thì một quả bom bi được phát hiện, tạo nên một tình huống khẩn cấp. Mọi hoạt động ngừng lại ngay lập tức.
Quả bom bi được phát hiện hôm thứ Hai, 26-10 khi thợ xây đang đào móng hàng rào. Ông Nguyễn Tôn Lũy, 60 tuổi, người được giao giám sát công việc thi công nhà thờ họ, biết ngay đó là loại vật nổ gì và mức độ nguy hiểm của nó. Ông Lũy cho nhóm thợ tạm nghỉ việc và gọi điện vào đường dây nóng của Dự án RENEW (3554111) để báo cáo phát hiện bom bi.
Trong vòng một giờ đồng hồ, đội xử lý bom mìn lưu động số 1 Dự án RENEW đang hoạt động ở huyện Hải Lăng, đến hiện trường xây dựng. Ông Lũy dẫn đội ra chỗ nhóm thợ phát hiện vật liệu nổ.
Thành viên đội lưu động nhanh chóng sơ tán mọi người đến khoảng cách an toàn và bắt đầu công việc. Đội trưởng Lê Xuân Tùng kiểm tra vật liệu nổ và khẳng định nó là quả bom bi loại BLU-26, như ông Lũy đã báo cáo qua điện thoại (ông có tham gia hoạt động giáo dục nguy cơ bom mìn của Do bom bi là vật liệu nổ không ổn định và cực kỳ nguy hiểm, đội trưởng Tùng yêu cầu toàn đội hủy quả bom tại chỗ,
Nửa tiếng sau khi quả bom được phá hủy an toàn, đội trường Tùng thông báo cho ông Lũy để cho nhóm thợ tiếp tục việc thi công.
“Bom bi là loại vũ khí nguy hiểm gây ra gần 40% tổng số tai nạn ở tỉnh Quảng Trị kể từ năm 1975,” Tùng nói cho ông Lũy biết khi anh cảm ơn ông đã gọi điện kịp thời.
“Điều quan trọng là người dân luôn cảnh giác vì thế họ có thể cung cấp thông tin chính xác cho đội chúng tôi, để chúng tôi có thể phá hủy các quả bom này càng nhanh càng tốt,” Tùng nói thêm. Trên cơ sở việc phát hiện quả bom bi này, thông tin sẽ được báo cho Dự án RENEW để lập kế hoạch triển khai đội khảo sát kỹ thuật đến thôn Lương Điền để xác định khu vực nguy hiểm cần được rà phá.
Ảnh trong bài: Lê Xuân Tùng / Dự án RENEW
